2022 was wéér een recordjaar qua droogte. Zes weken telden we, zonder een spatje regen. De weilanden rond het erf bleven langer groen dan andere weilanden in de buurt. Waarschijnlijk omdat we op een helling zitten naar de Glanerbeek toe, waar al het grondwater onderdoor stroomt. Toch veranderde het ook hier langzaam in een kale dorre vlakte.

De stroken waar een paar jaar geleden kruiden waren ingezaaid bleven nog het langst fris. De cichorei, klaver en klein streepzaad kwam hier voor het eerst in volle bloei, nu de maaimachine niet meer langskomt. Een feest voor de vlinders en andere insecten! Toch kregen ook deze planten het flink te verduren: de waas van meeldauw op hun blaadjes is een duidelijk  teken van waterstress. Maar zo kapot als het gras ging het niet.

‘Droogte’ betekent dat de verdamping groter is dan de neerslag. Maar regen valt er in Nederland genoeg. Als we water opvangen en vasthouden in natte periodes moet het dus mogelijk zijn om die droge periodes te overbruggen. Dat is precies wat een volwassen voedselbos doet. Een sponzige bosbodem en ook de planten houden veel water vast, dat langzaam wordt afgegeven in droge periodes. In hete zomers blijft het koeler in het bos, door de vele lagen begroeiing. Daardoor gaat de verdamping minder snel. En als het dan een keer flink regent wordt het water in een bos via de begroeiing langzaam naar beneden geleid, waar het de tijd heeft om in de bodem weg te zakken, in plaats van de sloot in te lopen.

Het belangrijkste is dus de bodem. Maar zo ver zijn we nog niet. Onze jonge aanplant heeft straks bij aanhoudende droogte wel degelijk extra water nodig om in leven te blijven en zich goed te ontwikkelen. Kostbaar drinkwater willen we daar niet voor gebruiken. Liever regenwater opvangen van de daken. De eerste regentonnen en IBC-tanks staan er al. De oude mestkelders op het erf, soms wel twee meter diep, zetten meer zoden aan de dijk. Daar kunnen we een heleboel water in bergen. Nog wel schoonmaken, die aangekoekte laag mest onderin. Maar.. gaat het genoeg zijn voor de kwekerij én aanleg van het voedselbos?

Dan de diepe smalle sloten die langs en door het huiskavel gegraven zijn om water zo snel mogelijk naar de beek af te voeren. Die zorgen ervoor dat boeren, ook na natte periodes, toch het land op kunnen met zware machines. Steeds meer boeren beseffen dat ze zich daar in de zomer mee in de vingers snijden. Op naar het waterschap dus. Die beheert de sloten, bepaalt het peil, en denkt mee over boerenstuwtjes om water in de sloten langer vast te houden. We zijn alvast de slootprofielen gaan inmeten. En nu nog iets bedenken tegen de muggen..

Een ander idee is om een aantal poelen te graven. Ideaal voor de biodiversiteit: je maakt zo nieuwe habitat voor water- en oeverplanten en -beestjes. Om water te bergen is het mogelijk niet zo handig: een poel zou water kunnen onttrekken aan de zandgrond eromheen, waardoor je eigenlijk nog verder van huis bent. Of loopt ‘ie toch weer vol met dat grondwater dat onder ons land doorstroomt? Ook de experts hebben geen pasklaar antwoord.