Waterkelders

Dagobert

20 februari 2025

Foto's: Dagobert Bergmans, Maud Aarts, Jessica van Bossum

Om hete, droge zomers te kunnen overbruggen hebben we een grote voorraad schoon water nodig. Een betere bestemming voor de twee enorme voormalige mestkelders kunnen we ons niet voorstellen. Samen met onze installateur hebben we een plan uitgewerkt om deze watervoorraad ook te gebruiken voor het doorspoelen van de toiletten én voor de verwarming van de gebouwen. Drie vliegen in één klap!


Water valt er gemiddeld genomen genoeg in Nederland. Heerlijk helder regenwater, het beste water voor onze planten, nog beter dan grond- of kraanwater! Alleen, het valt niet altijd wanneer de planten het nodig hebben. Om een watervoorraad op te bouwen verzamelen we het regenwater van de dakgoten en van de bestrating op het erf. Voordat het in de waterkelder verdwijnt zorgen we dat blad en zand worden opgevangen. Omdat er ook veel klein, vooral organisch stof in het water zit wordt het daarna nog door een helofytenfilter geleid. Zo zorgen we dat het water schoon is en de druppelleidingen niet verstoppen.


We hebben de waterkelders met elkaar verbonden en een lus van waterbuizen aangelegd door het voedselbos. Tezamen vormen deze een circuit waarin het water continu rond stroomt en zo warmte ‘uit de bodem ophaalt’, als bron voor de warmtepomp. In de zomer gebruiken we dit water als koeling en wordt er weer warmte in de bodem gestopt. De lus, een leiding van 500 meter, dient niet alleen om warmte uit te wisselen met de bodem, maar ook als aanvoer voor de druppelslangen in de verschillende delen van het voedselbos.

Eigenlijk zijn het vrij eenvoudige principes, maar al met al is de aanleg toch een heel project. Vóór de zomer van 2024 leggen we de buitenlus en druppelirrigatie aan, voor het geval het regenachtige weer tóch omslaat naar droogte. Dat blijkt achteraf niet nodig. Het echte werk moet dan nog beginnen: de grote schoonmaak van de kelders zelf. Bij de koop zijn de kelders ‘zuigleeg’ opgeleverd. Onderin blijft een laag van voornamelijk zand achter. Stel je voor: al die koeien die wat zand tussen de klauwen mee de stal in nemen, jaar in jaar uit. Dat verdwijnt allemaal de kelder in. Voor het grootste deel kan dit eruit worden geschept met een graafmachine; voorzichtig de betonnen mestplaten van de kelders af tillen en vervolgens met de bak over de bodem van de kelders schrapen. De machines kunnen niet overal bij, dus trekken we de regenpakken en laarzen aan om met scheppen, bezems, emmers en hogedrukspuit de kelder aan te pakken. Het hele gangenstelsel moet schoon. Best ingewikkeld, door de hoogteverschillen in de vloer van de kelders. Uiteindelijk komt er een grote stofzuiger aan te pas om de laatste restanten eruit te krijgen.

Voordat de vloer boven de waterkelders dichtgestort kan worden zijn er nog wat aanpassingen in die kelders nodig. Het water mag immers nergens stilstaan; er moet steeds uitwisseling zijn met de bodem. Met een pomp wordt gezorgd dat het circuit steeds in beweging is. Dus hier en daar metselen en elders gaten boren of wanden weghalen, om te zorgen dat er een doorlopend circuit ontstaat. Het is bijna jammer dat je er niets meer van kunt zien. Uiteindelijk wordt er een vlakke vloer over de roosters gestort. Dat is een prima werkruimte waar we straks mooi de oogst naar binnen halen. 

door Jessica 9 juli 2025
De oogst komt steeds meer op gang. Nu de afzet nog! Zelfpluk, verkoop op de markt en fijnproeverswandelingen met de horeca: We ontdekken gaandeweg wat werkt.
door Jessica 28 juni 2025
Tussen de bomen zaaien we allerhande bloemen en kruiden. Die beschermen en voeden het bodemleven. Boven de grond is het volop genieten: voor de insecten, vogels én voor ons.
door Jessica 10 juni 2025
Een gezonde bodem zorgt voor gezonde planten - en andersom. We helpen de plant én de bodem een handje. Een verhaal over mineralen, microben en mulch.
door Ella, Jessica 9 juni 2025
Elke twee weken tuft Mirjam in haar kampeerbusje van Utrecht naar Glanerbeek. Wat beweegt haar om zoveel tijd in het voedselbos door te brengen?
door Maud 6 mei 2025
Steeds meer vogels weten het voedselbos te vinden. Een lust voor het oog en oor, en handig in de plaagbestrijding. Op pad met de vogelwerkgroep.
7 maart 2025
6000 boompjes hebben we gepoot deze winter. En tóch nog niet klaar! Er moet door de nattigheid nog flink wat vervangen worden.
door Jessica 12 februari 2025
Om het voedselbos een succes te maken heb je naast boeren ook creatieve ondernemers nodig die de oogst in pot, fles, winkel en op het bord zien te krijgen. Waar vinden we die, en hoe organiseren we de samenwerking?
door Ella van Kleunen 16 januari 2025
Sinds herfst 2024 werkt Stach drie dagen per week in het Voedselbos. Hij is er helemaal op z'n plek. Wat brengt hem hier?
door Jessica 9 december 2024
We zijn te gast bij de voedselboscast: Een podcast waarin de pioniers in voedselbosland vertellen over hun dromen, ideeën en dagelijkse praktijk.
door Maud 30 november 2024
Maanden al zijn we bezig met het weghalen van het worteldoek onder de bomenrijen. Hoe kwam het daar, en waarom al die moeite om het weg te halen?
Meer berichten