Sinds dit jaar mogen we het keurmerk ‘biologisch’ voeren, en het groene logo op onze producten zetten. Het leek ons vanzelfsprekend dat we als voedselbosboeren biologische certificering zouden aanvragen. In het voedselbos gebruiken we immers geen bestrijdingsmiddelen of kunstmest, dus dan ben je er eigenlijk al. Of niet..?

‘Biologisch’ wil zeggen dat een product voldoet aan de Europese regels voor biologische producten. Die regels gelden voor de productie, verwerking, transport, opslag en verkoop, dus van boer tot bord. Ze zijn erop gericht dat er rekening wordt gehouden met het milieu en met het welzijn van dieren, boeren én consumenten. Zo hebben dieren in de biologische landbouw een veel beter leven voordat ze geslacht worden, en zitten er op biologische producten geen bestrijdingsmiddelen die schadelijk zijn voor de natuur en gezondheid.

In Nederland ziet SKAL toe op de naleving van de Europese richtlijnen. SKAL-certificering betekent dat je het bio-keurmerk op je producten mag zetten. Daarmee weten klanten zeker dat je producten écht biologisch zijn – want ‘een beetje biologisch’ bestaat niet. Het woord ‘biologisch’ kan zo niet worden misbruikt door supermarkten en andere commerciële partijen om de consument te misleiden, zoals dat wel gebeurt met woorden als ‘duurzaam’, ‘regeneratief’, ‘ecologisch’, ‘gezonde keuze’ of allerlei andere termen die iedereen mag gebruiken. Er zijn ook andere keurmerken, zoals Eko en Demeter, die (verder) gaan over gezondheid van de bodem, dieren, producten, de boer en ook werknemers, bedrijfsvoering en de hele leefomgeving. Maar SKAL is het meest gebruikt.

Als bio-boeren zien we erop toe dat er geen chemicaliën in onze producten zitten. Om te beginnen moet de bodem daar vrij van zijn. Bij het aanleggen van een voedselbos (en andere vaste teelten) duurt het drie jaar voordat de bodem als ‘schoon’ beschouwd wordt. Tot die tijd ben je ‘in omschakeling’ en mag de oogst nog niet als biologisch verkocht worden. Verder moeten we ervoor zorgen dat deze stoffen niet op ons land komen. Er is een lange lijst van middelen die wel en niet toegestaan zijn voor bemesting, gewasbescherming maar ook potgrond, schoonmaak en verwerking. Alle planten en zaden die we aanvoeren moeten biologisch geteeld zijn. Niet alle bijzondere soorten die we aanplanten zijn bio beschikbaar; daarvoor vragen we ontheffing aan. Dat was in de eerste jaren een enorm gedoe. Gelukkig weten we Inmiddels de weg te vinden, raakt SKAL iets vertrouwder met het fenomeen Voedselbos en is er meer biologisch plantgoed beschikbaar.

Eén keer per jaar komt de SKAL-inspecteur langs om te kijken of de registratie van al deze dingen op orde is. Ook bespreken we dan ons risico-beheersplan. Daarin staat wat mis zou kunnen gaan, wat we doen om dit te voorkomen en wat we doen als er tóch iets misgaat. Bijvoorbeeld dat we hagen aanplanten om te voorkomen dat er bestrijdingsmiddelen van het naastgelegen veld op ons land terechtkomen. De inspecteur loopt ook een rondje over het bedrijf en kan, als er verdenkingen zijn, onaangekondigd langskomen, of een monster nemen van de planten of de bodem. 

Op 27 oktober organiseerde de vereniging Voedsel uit het Bos  een kennissessie voor voedselbossen: To bio or not to Bio. Maud is uitgenodigd om te vertellen over onze ervaringen met biologische certificering. Voedselbossen gaan op ecologisch vlak veel verder dan SKAL voorschrijft. We werken immers toe naar een biodivers bos dat zichzelf in evenwicht houdt, waardoor mest of bestrijdingsmiddelen niet nodig zijn. Veel voedselbossen zien weinig in bio-certificering; dat kost immers tijd en geld. Wij vinden het, als groot agrarisch voedselbos, wél de moeite waard. Met certificering kunnen we onze producten verkopen op de biologische markt en in biologische winkels. Plekken waar klanten komen die vaak bewuster met voeding bezig zijn. Er is daar meer ruimte om het verhaal achter onze manier van boeren te vertellen, en mensen te verleiden nieuwe smaken te proberen. Ook kunnen we op deze plekken een eerlijke prijs voor onze producten vragen. Om schaal te kunnen maken in de verwerking willen we gaan samenwerken met andere voedselbossen. Wel handig als die ook biologisch gecertificeerd zijn, zodat de producten landelijk via de bio-groothandel verkocht kunnen worden. Ook niet onbelangrijk: als bio-boer voegen we onze stem bij andere boeren die geloven dat de landbouw anders kan. Samen sta je sterker. Om die reden zijn we ook lid van Caring Farmers.

Er zijn initiatieven voor een keurmerk voor regeneratief boeren. Ook bij Voedsel uit het Bos gaan stemmen op voor een Voedselbos-keurmerk, dat mensen bewuster maakt over de herkomst van hun voedsel, en het eten meerjarige in plaats van eenjarige gewassen. Dat is nu nog toekomstmuziek. Voorlopig is bio het beste wat we hebben. We zijn trots op ons keurmerk!